Gallia Romana
Notice
Ville | Orange (Vaucluse, 84) |
---|---|
Sujet(s) | |
Auteur(s) | |
Support | Imprimé |
Date | 1631 |
Inscription | |
Références | Gölnitz 1631, p. 465-466 |
Bibliographie | Macé 1858 ; Lemerle 2003, p. 17-20 ; Lemerle 2005, p. 34-35, 93-94 ; Roumégoux 2009, p. 181-183 |
Remarques | |
Transcription
Macé 1858 ; Lemerle 2003, p. 17-20 ; Lemerle 2005, p. 34-35, 93-94 ; Roumégoux 2009, p. 181-183
« Alterum, quod extra urbem videas, nimirum extra portam quâ Lugdunum itur, est arcus triumphalis C. Marii Cos. Romani, monumentum totius Galliae antiquissimum. Hunc arcum dicitur posuisse postquam in agro illo Cimbros devicisset, adjutus Catuli subsidio, ita ut uno die C XL M LX fuderit Totum hoc monumentum quadratâ formâ fiat : cujus inferior pars & concava in formam arcûs est fornicata, tribusque portis & cameris dscriminata, quarum lapides veteri artificio sunt incisi & exornati. Anticâ & primâ exterioris muri parte repræsentantur trophæa omnis generis terrâ facta, ut sunt scuta, hastæ, cuspides, clypei, thoraces, parmæ, telorum fasciculi ; lupi item, qui signa erant militaria. Superiori parte nautica extant trophæa, sed vetustate exesa vix lineamenta ostendunt. nec dubium est quin verba quædam superscripta fuerint, testibus vestigiis ; sed vetustate temporis abiêre. de his Ausonius verò :
Mors etiam saxis nominibusque venit.
Trophæis istis nauticis imposita fuit imago sculpta cujusdam sagæ, quæ digitum auri immittens, videtur eventus consiliorum signare velle. Hæc ex Syria oriunda, aliquando in spectaculo gladiatorio uxori C. Marii prædicens quisnam congredientium futurus esset victor, mox ab uxore ad maritum C. Marium missa est, qui eam honorare secumque in lectica circumducere voluit ; ejusque suasu & præmonstratione prælia solùm inivit. Ad hanc sagam prælia sculpta repræsentantur. Altera arcûs quadra, dextrorsum, habet & nautica & terrestria trophæa ; ibi tres thoraces grandiores, quibus singulis bina præposita sunt semicomesa capita. Tertia, grandiora habet & navalia & terrestria trophæa ; inter illa malus & vela adhuc conspiciuntur, nec non litui, quorum usus erat auguribus in captandis vaticiniis ; Ibidem. Videre est prælium inter Cimbros & Romanos. Quarta ostendit triumphum, quo Cimbros captos vinctosque Roman duxerit. »
= « Un autre monument à visiter en dehors de la ville, et placé près de la porte par laquelle on va à Lyon, est l’arc de triomphe de C. Marius, consul romain, le monument le plus ancien de toute la France. On prétend qu’il éleva ce monument après avoir vaincu les Cimbres dans ce lieu, avec l’appui de Catulus, et en avoir taillé en pièces 140 060 dans un seul jour. Tout ce monument est de forme carrée ; mais la partie inférieure et creuse a été voûtée en arc, et l’on y voit trois portes et trois salles dont les pierres ont été ciselées et ornées d’antiques sculptures. Dans la première partie, celle de la façade du mur extérieur, sont représentés des trophées de tout genre et des armes de terre, boucliers larges, lances, piques, boucliers ronds, cuirasses, boucliers ovales, faisceaux de traits, enfin les louves qui couronnaient les enseignes militaires. À la partie supérieure, sont des trophées nautiques, mais rongés par le temps, et dont on aperçoit à peine les lignes. Il n’est pas non plus douteux qu’il n’y ait eu là quelques inscritpions, dont on aperçoit encore les traces, mais que le temps a fait disparaître. C’est bien ce qui dit Ausone :
MORS ETIAM SAXIS NOMINIBUSQUE VENIT.